Om verschillende redenen, niet op de laatste plaats de financiën, kan het interessant zijn te onderzoeken of het gebruik van open source producten zoals Linux-distributies en Apache OpenOffice geen plaats in de zakelijke MKB automatisering moeten krijgen. De Rijksoverheid stimuleert de overheidsorganisaties in ieder geval al wel om open source software te gebruiken, maar verplicht dit niet. In een aantal andere landen is dit wel van kracht voor overheidsorganisaties. Men wil hiermee soms de macht en afhankelijkheid van bepaalde commerciële organisaties afbouwen.
Open source software is software dat door iedereen vrij (meestal gratis) gebruikt mag worden. Het mag zelfs aangepast worden en weer worden vrijgegeven als het dan maar weer gratis ter beschikking wordt gesteld en voldoende is getest. Dit eenvoudige model heeft een tal van zeer goede producten opgeleverd die niet zelden hoge ogen scoren tijdens verschillende vergelijkende testen.
Het MKB en open source
In het Nederlandse MKB vinden we nog op nog maar weinig plaatsen open source producten terug. Dit is enerzijds te wijten aan de onbekendheid met open source producten, maar ook omdat men er wat angstig voor is. Open source producten zouden ‘riskanter’ in gebruik zijn. Er zit geen bedrijf achter die kan ondersteunen, de stabiliteit en veiligheid zouden twijfelachtig zijn en er zou geen goede uitwisseling van Microsoft Office bestanden plaatsvinden.
Ondersteuning
Het is maar de vraag of commerciële producten daadwerkelijk beter worden ondersteund dan open source producten. Voor een commercieel bedrijf telt immers altijd de commerciële waarde van een product. Al houdt u nog zo van een bepaalde saus, als de plaatselijke Albert Heijn het te weinig verkoopt, verdwijnt het uit de schappen. U kunt niet verder met deze saus door het voortaan dan maar zelf te maken. U beschikt immers niet over het recept hoe het gemaakt wordt.
Mocht u vinden dat de saus heel goed is, maar nog iets beter kan worden aangepast aan de Nederlandse behoeften, dan vangt u ook bot. U mag geen aangepaste versie van de saus op de markt verspreiden.
Bij open source producten bent u veel minder afhankelijk van de oorspronkelijke ontwikkelaars. U krijgt bij de saus meteen het recept (open source) van hoe de saus is gemaakt en u wordt zelfs aangemoedigd deze aan te passen tot een nog beter product. Open source producten zijn hierdoor van niemand, maar daardoor ook van iedereen. De hoeveelheid mensen die zich bezig houden met productverbetering van bepaalde open source producten, maken commerciële softwareontwikkelaars soms jaloers. De snelheid waarmee verbeteringen en betere beschermingen op de markt komen, ligt daarom ook vaak veel hoger dan de snelheid van ontwikkelen binnen commerciële bedrijven.
Hoewel er uitzonderingen zijn, kunt u, als u een vraag heeft over een open source product, inderdaad niet terugvallen op een helpdesk. Aan de andere kant lijkt het haast onmogelijk te zijn geen antwoord te kunnen vinden op de door u gestelde vragen. Het internet bevat zoveel fora, wiki’s en handleidingen over allerlei open source producten, dat het vreemd zou zijn als er geen antwoord te vinden zou zijn op uw vraag.
Systeembeheerders en andere ITers binnen de wereld van de kantoorautomatisering hebben zich vaak gespecialiseerd in Microsoft omgevingen en de daarbij behorende producten. Hierdoor zijn zij vaak niet de grootste motivatoren achter de komst van open source producten. Maar ook hier geldt dat onbekendheid onbemind maakt. Worden ITers gemotiveerd zich wat meer te verdiepen in open source producten, dan ontdekken ze vaak snel dat het gaat om volwaardige en uiterst goed te beheren omgevingen.
Stabiliteit en veiligheid
De open source wereld meent dat de stabiliteit en veiligheid van de meeste open source producten doorgaans hoger ligt dan software van commerciële organisaties. Daar zijn meerdere argumenten voor te geven. Een daarvan is dat de software zeer uitvoerig getest wordt en bijzonder snel wordt aangepast als er iets wordt gevonden.
Beter is het echter om naar de praktijk te kijken. Verreweg de meeste webhosting vindt plaats op open source producten. De kwaliteit, stabiliteit en snelheid van deze omgevingen vormen vaak de belangrijkste redenen om hier gebruik van te maken, en dus niet de prijs!
Onder de open source servers die onze collega’s van Panthera Technical Services hebben geplaatst, bevinden zich machines die al meer dan 15 jaar probleemloos hebben gewerkt. Servers voorzien van commerciële besturingssystemen die 15 jaar geleden zijn geplaatst, kennen we nauwelijks.
Grote organisaties, maar ook overheidsinstanties, maken veel vaker gebruik van open source producten dan het MKB. Kosten spelen daar zeker een rol bij, maar dit is vaak niet de primaire keuze. Stabiliteit en veiligheid is een veel meer gehoord argument. De Gemeente Heerhugowaard werkt bijvoorbeeld al meer dan 15 jaar met volle tevredenheid op deze manier met open source producten.
Uitwisseling
Binnen het MKB wordt vaak gemeend dat met name de Microsoft Office bestanden moeilijk uitgewisseld kunnen worden met open source producten en dat het daarom geen serieuze optie zou kunnen zijn.
De makers van LibreOffice, een open source suite die vergelijkbaar is met Microsoft office, stellen “Our compatibility with legacy Microsoft Office documents and actually Microsoft Office docs is now extremely good", wat in praktijk ook waar blijkt te zijn. Uit testen bleek dat LibreOffice problemen ondervond met 130 van de 10.000 willekeurig geteste MS Office documenten. Een foutpercentage van 1,3% is inderdaad niet hoog te noemen als het gaat om conversies en herkenbaarheid!
Problemen
Toch ontstaan bij de installaties en implementaties van open source producten natuurlijk ook problemen en soms ook misverstanden. Het idee dat het gebruik van open source software gratis zou zijn is er daar een van. Net als bij gesloten software (software afkomstig van commerciële organisaties die de broncode niet vrij geven) is mankracht nodig voor het adviseren, plannen en installeren van de omgeving. Open source software lost daarbij niet alle IT problemen op. Daar waar software wordt gebruikt, gaan er ook dingen mis.
Van nieuwe medewerkers wordt tegenwoordig verwacht dat ze al kunnen werken met Microsoft Windows, Excel en Word voordat ze binnenkomen. Niemand gaat er van uit dat een nieuwe collega weet hoe hij met Ubuntu om moet gaan of met OpenOffice. Dit betekent dat er dus meer tijd verloren gaat om te leren werken met open source software en tijd kost nu eenmaal geld. Overigens moet u zich ook weer niet al te veel voorstellen van de zogenaamde aanwezige kennis en vaardigheden met betrekking tot het werken met Microsoft Windows, Excel en Word, zo blijkt uit ons eigen recent nog gehouden onderzoek. Aannemen dat mensen wel weten hoe het werkt, leidt tot meer verborgen kosten dan dat men zou denken, met welk product dan ook.
Open source voor het MKB
Er is een tal van situaties denkbaar dat open source wel degelijk een goed alternatief voor een mkb’er kan zijn. Laat u niet teveel afschrikken door de onbekendheid die u misschien met dit soort producten heeft. Veel open source producten zijn eenvoudig te testen en ze werken ook nog eens uitstekend op oudere apparatuur waardoor het vaak eenvoudig mogelijk is om tegen geringe kosten een testopstelling neer te zetten. Laat u overtuigen door het te zien werken en door er mee te werken, niet door mooie verhalen. Bedenk dat als open source wel gebruikt kan worden, u hiermee in een aantal gevallen behoorlijk wat kosten zou kunnen besparen. De moeite van het proberen dus wel waard!
