Kunstmatige intelligentie, creativiteit en ethiek

Een belangrijk en veelbesproken ethisch vraagstuk op het gebied van kunstmatige intelligentie (KI) is of het ethisch verantwoord is om KI te gebruiken om creatieve werken te genereren. Aan de ene kant kan KI een nuttige tool zijn om creativiteit te ondersteunen en te stimuleren, en het kan helpen om nieuwe ideeën en perspectieven te ontdekken. Aan de andere kant kan het gebruik van KI om creatieve werken te genereren ook bepaalde ethische bezwaren oproepen. In dit artikel zullen we enkele van de belangrijkste ethische vraagstukken bespreken die aan de orde komen bij het gebruik van KI voor creatieve doeleinden.

Ten eerste is er de vraag of het ethisch verantwoord is om KI te gebruiken om creatieve werken te genereren die worden toegekend aan mensen. In sommige gevallen kan KI worden gebruikt om creatieve werken te genereren die worden toegekend aan specifieke personen, zoals muziekcomposities die worden toegeschreven aan bekende componisten. Dit kan ethische bezwaren oproepen omdat het de echtheid van de creatieve werken in twijfel kan trekken en de eer van de echte auteurs kan aantasten.

Een tweede belangrijk ethisch vraagstuk is of het ethisch verantwoord is om KI te gebruiken om creatieve werken te genereren die commercieel worden verkocht. In sommige gevallen kan KI worden gebruikt om creatieve werken te genereren die worden verkocht aan consumenten, zoals muziekcomposities of schilderijen. Dit kan ethische bezwaren oproepen omdat het de waarde van de creatieve werken in twijfel kan trekken en de echte auteurs van de werken kan benadelen.

Een derde belangrijk ethisch vraagstuk is of het ethisch verantwoord is om KI te gebruiken om creatieve werken te genereren zonder dat de consument hiervan op de hoogte is. In sommige gevallen kan KI worden gebruikt om creatieve werken te genereren die worden gebruikt in producten of diensten zonder dat de consument hiervan op de hoogte is. Dit kan ethische bezwaren oproepen omdat het de waarde van de creatieve werken in twijfel kan trekken en de consument kan misleiden.

In samenvatting, het gebruik van KI om creatieve werken te genereren kan zowel voordelen als bezwaren met zich meebrengen vanuit een ethisch perspectief. Het is belangrijk om deze bezwaren serieus te nemen en te werken aan oplossingen die ervoor zorgen dat het gebruik van KI voor creatieve doeleinden ethisch verantwoord is. Dit kan bijvoorbeeld door te zorgen voor duidelijke vermelding van de rol van KI bij het genereren van creatieve werken, en door te werken aan ethische richtlijnen voor het gebruik van KI in de creatieve sector.

Totstandkoming van dit artikel

De bovenstaande tekst is niet door een persoon geschreven, maar door het AI model ChatGPT1. De afbeelding bij dit artikel is gegenereerd met het model Stable Diffusion2. 

Deze AI-modellen worden de laatste tijd veel besproken. Er is een ware hype gaande waar wordt gesuggereerd dat computers binnenkort het zullen overnemen, niet alleen voor het schrijven van teksten en het maken van illustraties, maar bijna ieder soort denkwerk. Wat ons echter vaak opvalt bij het gebruik van deze modellen is dat ze aan de ene kant erg veel lijken te kunnen, maar dat wanneer je meer vraagt dan een klein stuk tekst of een meer complexe afbeelding dat de grenzen snel bereikt zijn.

De tekst hierboven is hier een goed voorbeeld van. Het model weet wel een kort verhaal te maken van de vraag over hoe ethisch het is om kunstmatige intelligentie te gebruiken om "creatieve werken" te genereren, maar het is een oppervlakkige en machinale tekst. De zinnen in de alinea's waarin vraagstukken worden besproken hebben steeds dezelfde herhalende structuur, wat goed merkbaar is in de afsluitende zinnen: Dit kan ethische bezwaren oproepen omdat het de _____ van de creatieve werken in twijfel kan trekken en de _____ kan _____.

Het is ook veel mensen opgevallen dat het ChatGPT model goed is in antwoorden geven die correct lijken maar dat lang niet altijd zijn. Stack Overflow, een platform voor technische vragen, heeft daarom door AI gegenereerde antwoorden verboden omdat het na het vrijgeven van het ChatGPT model overspoeld werd door (vaak foutieve) antwoorden. De problemen met inhoud komen ook terug in de gegenereerde tekst hierboven. De inleidende alinea noemt onder andere dat privacybescherming terug zal komen in het artikel, terwijl dat daarna niet gebeurt.

Wij zijn zeker nog niet op het punt beland dat kunstmatige intelligentie het werk van mensen over kunnen nemen. Dat neemt niet weg dat de ontwikkelingen de laatste jaren in een stroomversnelling zijn beland. Het is te verwachten dat AI-tools de komende tijd niet direct mensen zullen vervangen maar wel ter ondersteuning ingezet zullen worden met potentieel grote gevolgen.