Het risico dat medewerkers voor organisaties kunnen opleveren is vele malen groter dan de risico’s die ontstaan door bijvoorbeeld hackers of virussen. Dit blijkt opnieuw uit recent onderzoek, maar ook uit onze eigen ervaringen.
We wisten dat al eerder door onderzoek naar diefstal binnen bedrijven. Daaruit kan geconcludeerd worden dat bij de meeste bedrijven het personeel het meest ongeoorloofd mee neemt en dat die grens van wat mag en niet mag ook snel kan verschuiven.
Er is echter nog een gevaar waar met name MKB ondernemers zich vaak wat minder bewust van zijn. En als ze dit weten, dan zijn ze er vaak door een harde leerschool (de praktijk) achter gekomen. Ongeveer de helft van de medewerkers dat jaarlijks van baan verwisselt, heeft toegang tot vertrouwelijke gegevens gehad of maakte geld over van zakelijke rekeningen zonder tussenkomst van een manager of directeur. Zij hebben vanzelfsprekend allemaal een geheimhoudingsclausule in hun arbeidscontract staan en ondertekend. Toch, wanneer deze mensen anoniem gevraagd wordt wat zij met die kennis verwachten te zullen gaan doen, dan geeft daarvan ongeveer de helft aan dat zij dit zullen gebruiken voor en bij hun nieuwe werkgever.
Mensen gaan om heel verschillende redenen weg bij het bedrijf waarvoor ze gewerkt hebben. Maar gebleken is dat dit weinig gebeurt omdat ze daar financieel beter van zouden worden. Erkenning en motivatie blijken vaak belangrijker te zijn dan de hoogte van het salaris. Daarnaast kunnen conflicten op de werkvloer een doorslaggevende rol spelen. Mensen gaan dus vaak weg omdat ze emotioneel niet meer tevreden zijn of het psychisch niet meer aan kunnen. En dat kan de basis vormen voor het verliezen van betrokkenheid en verantwoordelijkheid en zelfs van het ontwikkelen van een zekere mate van rancune. Medewerkers met rancune willen in sommige extreme gevallen soms echt kwaad doen. Vaak gericht op individuen, maar door de verworven machtspositie uitgevoerd tegen de organisatie en nauwelijks in staat deze zaken goed te kunnen te scheiden. Natuurlijk moet een dergelijke medewerker dit ook moreel kunnen doen en gelukkig is er een groot deel van de mensen dat zich niet tot dergelijke praktijken zal willen verlagen, maar een groot deel is dus niet iedereen.
Om bepaalde dingen te kunnen doen moet je niet alleen beschikken over iets ‘hards’, je moet vaak ook een reden hebben om jezelf goed kunnen praten. En dat is er vaak. Vanuit de gesprekken met dergelijke medewerkers meenden onderzoekers bijvoorbeeld te kunnen concluderen dat deze medewerkers niet het gevoel hadden iets verkeerds te doen. Zij beschrijven wat ze deden als een handeling vanuit een rechtvaardigheidsgevoel. Ze waren “dingen aan het recht zetten”. Dat ze zich daarbij in de rol eigen rechter hadden geplaatst, hadden ze daarbij niet helder voor ogen. Het vermogen om objectief dergelijke situaties te kunnen beoordelen is dan ook bijzonder moeilijk als je een betrokken partij bent.
Organisaties en hun medewerkers hebben hun eigen werkelijkheden. Zo blijkt dat collega’s die bij de organisatie blijven vaak maar weinig sympathie kunnen opbrengen voor zichzelf wrekende medewerkers. Hoe correcter de werkgever zich daarbij opstelt door weinig details te vertellen en te laten zien dat hij de zaak netjes wil afronden, hoe meer sympathie deze krijgt en hoe meer antipathie de vertrekkende medewerker over zich afroept. Een sfeer die vaak lang kan blijven nagalmen en oud medewerkers daardoor ook lang kan achtervolgen en beschadigen.
Maar een gegeven waarmee iedere ondernemer blijkbaar rekening mee moet houden is dat een firewall plaatsen dus niet genoeg is. Een kwart van de vertrekkers is kwaadwillend en ook echt in staat schade toe te brengen. De staat van dienst en de duur van de betrekking blijken daar weinig verschil in te maken. Kortom: beveilig uw bedrijf niet alleen technisch, maar kijk ook naar deze aspecten en bedenk hoe u zich hiervoor zoveel mogelijk na vrijwaren. Het grootste gevaar komt, helaas, uiteindelijk van binnenuit en van mensen die je vertrouwde, anders hadden zij die toegang niet gekregen. Mensen kunnen nu eenmaal verschillende gezichten opzetten.