Spyware is software die informatie van uw pc verzamelt zonder dat u daarvan zelf op de hoogte bent. Binnen het Internet (waar het ook spybot of tracking wordt genoemd) gaat het veelal om software die deze informatie naar adverteerders stuurt. De confrontatie met spyware bestaat er meestal uit dat wanneer iemand zijn browser opent, hij merkt dat hij ineens over een andere startpagina beschikt of dat er regelmatig pop-ups in beeld worden gebracht met reclame of andere uitingen.

Spyware bevindt zich ‘onzichtbaar’ op de pc en kan dus niet zomaar verwijderd worden. Omdat meer dan de helft van de internet gebruikers last heeft van spyware, mogen we met recht over een plaag spreken.

Wanneer uw computer beschikt over een oudere versie van een browser, dan is hij vatbaarder voor spyware dan wanneer u over nieuwere versies beschikt. Ook om andere redenen is het vaak verstandig over recente versies van (de meestal gratis) browsers te beschikken en is het dus van belang dat hier regelmatig naar gekeken wordt door de systeembeheerder.

Net als bij virussen geldt dat spyware op uw pc komt doordat het via e-mail of een virus wordt binnengehaald. Ook kunt u last krijgen van spyware doordat u software download en installeert van het Internet. Bij het installeren van bepaalde software van internet krijgt u vooraf de melding dat er ook spyware/adware software wordt geïnstalleerd. Maar meestal is dit niet het geval. De praktijk is dat de gebruiker vaak niet door heeft dat de spyware wordt geïnstalleerd, bijvoorbeeld wanneer er op een optie in een misleidende pop-up wordt geklikt.

Een zogenaamde “personal firewall” kan helpen om spyware te detecteren en soms zelfs tegen te houden. Omdat een personal firewall vaak uit software op de pc bestaat (zie ook artikel over ServicePack 2 voor Windows XP) kan het zinvol zijn hier gebruik van te maken wanneer u veel last ondervindt van spyware.

Er is software waarmee onderzocht kan worden of uw pc spyware bevat. Wanneer systeembeheerders van Panthera BV regelmatig onderhoud bij u uitvoeren, wordt dit al voor u gedaan. Ze gebruikken hiervoor een softwarepakket dat lijkt op anti-virus-software, omdat het de software op de pc vergelijkt met de gegevens die we in een database bewaren van bekende spyware. Het onderzoek duurt altijd even, omdat alle software op de pc door de detectiesoftware wordt onderzocht. Panthera BV gebruikt voor dit onderzoek overigens niet een, maar meerdere detectieprogramma’s. Dit omdat de databases van de verschillende leveranciers geen van allen compleet zijn, maar gezamenlijk de hoogste ‘pakkans’ garanderen. In de praktijk komt het er dus op neer dat alleen door een combinatie van programma’s te gebruiken, de meeste spyware gevonden en verwijderd kan worden en dat we daarom soms het ene, en soms het andere programma gebruiken. En soms zelfs die programma’s gelijktijdig.

Naast een aantal standaardcontroles voeren wij ook met enige regelmaat een controle uit op de veiligheidsinstellingen van de gebruikte webbrowsers.Wanneer het bijvoorbeeld gemakkelijk is de startpagina aan te passen, bent u kwetsbaarder dan wanneer dit niet het geval is. Vanzelfsprekend is het hierbij vaak kiezen tussen functionaliteit en veiligheid. We kunnen er bijvoorbeeld met u voor kiezen dat de startpagina niet meer te wijzigen is wanneer de systeembeheerder dat niet toelaat.

We hebben nu enkele keren meegemaakt dat het verwijderen van bepaalde spyware kan leiden tot het niet meer functioneren van bepaalde software. Kazaa Lite is hier een goed voorbeeld van. Dit soort programma’s werkt alleen als de daarbij behorende spyware geïnstalleerd is. Ook hier geldt dat er een belangrijke keuze gemaakt moet worden tussen functionaliteit en veiligheid. Voor ons geldt als vuistregel dat spyware niet toelaatbaar is binnen een professionele omgeving. Dat wil echter niet zeggen dat er geen uitzonderingen op deze regel bestaan.

Let op wanneer u zelf onderzoek gaat doen naar spyware op uw pc. Met het toenemen van de hoeveelheid aan spyware en programma’s om deze te verwijderen, neemt ook het aantal nep-anti-spyware-programma’s toe. U denkt een anti-spyware-programma te installeren, maar in werkelijkheid wordt er juist een virus of spyware programma geïnstalleerd. Wilt u zelf een test uitvoeren, probeer dat dan eens met het gratis programma van Lavasoft, Ad-Aware. Maar ook Panthera BV voert dit onderzoek graag voor u uit en rapporteert u vervolgens de resultaten.